Venetie

14 minuten leestijd

Venetië Stadsgids

Niemand, die in deze stad van water aankomt, ziet dit wereldwonder voor het eerst. Te vaak reeds werd het beschreven, bezongen, en in schilderijen en films afgebeeld, zodat het al lang onderdeel uitmaakt van het collectieve bewustzijn van heel Europa. Het is dan ook onvermijdelijk dat dit met waterwegen doorkruiste spinnenweb van steen bij iedereen meteen bepaalde beelden oproept—beelden van fantastische rijkdom, van macht en schoonheid, en tegelijkertijd van vergankelijkheid en ondergang. De met water omspoelde paleizen aan de grote kanalen zien er echt zo onwerkelijk glanzend en tegelijkertijd wrak uit, als in de plaatjesboeken en de reisgidsen staat afgebeeld. De Piazza San Marco met aan het hoofd de gelijknamige dom lijkt ook in werkelijkheid echt zo mondain en smetteloos, als ging het om een betoverend filmdecor. In ieder geval zijn één of twee uur slenteren door dit labyrint van steegjes, pleinen en hofjes lang genoeg, om het te herkennen: Hier gaat het er niet alleen om de veelzijdige en bijzonder mooie architectuur, die zo rijkelijk voorhanden is als in geen andere stad, te ontdekken. Nee, hier is het zaak om met alle zintuigen de wereldwijd waarschijnlijk meest wonderbaarlijke volksgemeenschap, een uniek fenomeen van de beschavingsgeschiedenis, te beleven.

Vliegveld informatie Venetië

Venice Marco Polo Airport
De internationale luchthaven ligt 13 km noordoostelijk van Venetië. Met de bus, taxi’s, de veerboot of de watertaxi kan men naar het stadscentrum reizen.

Aan de luchthaven vindt men de traditionele taxi’s. Een bus rijdt elke 20-30 minuten naar Padua, Mestre en Venetië. Elke 20 minuten bestaat er een busverbinding tussen het station Venice – Mestre en de luchthaven. Deze buslijn verbindt bovendien de luchthaven en de Adriatische kust. Elke 30 minuten vaart een veerboot naar het centrum van Venetië. De snelste, maar ook de duurste verbinding zijn de watertaxi’s (04 15 23 57 75, 04 15 22 23 03, 04 17 16 12 4, 04 15 22 12 65).

Adres: Venice Marco Polo Airport, Via. le G. Galilei 30/1 30030 Tessera, Venice, Italië

Telefoon: +30 412 60 92 60

Bezienswaardigheden in Venetië

Ponte dei Sospiri
Ach ja, de Brug der Zuchten. De meest gefotografeerde, meest beschreven brug verbindt het Dogenpaleis met de vroegere gevangenis, de beruchte loodkamers, waar ook Giacomo Casanova heeft vastgezeten, maar waaruit hij op spectaculaire wijze wist te ontsnappen. Aan de beklaagden die na het aanhoren van hun vonnis zuchtend over deze brug terug naar hun cel sloften, dankt deze brug zijn opvallende naam. Halte: San Zaccaria

Ca’ d’Oro
Ook wie zich niet voor musea interesseert en daarom de rijke Galleria Franchetti (zie bladzijde 40) laat voor wat het is, zou toch een blik moeten werpen op dit aan de linkerkant gelegen palazzo. Het geldt als een van de mooiste voorbeelden van de Venetiaanse wereldlijke Gotiek. Het gebouw onderging een jarenlange restauratie; alleen het goud waaraan het zijn naam dankt, werd niet opnieuw aangebracht. Daar staat tegenover dat de fijn geciseleerde gevel langs het Canal Grande nog steeds veel indruk maakt. Halte: Ca’ d’Oro

Palazzo Grassi
Palazzo Grassi ligt schuin tegenover het Palazzo Giustinian. Het monument dateert van de 18de eeuw en bood vroeger plaats aan het beroemde badhuis Degli Antoni. Sinds 1984 is het gebouw eigendom van de Fiatstichting, die er wisselende exposities met een internationale reputatie organiseert. Dag. 10.00 -19.00 uur, toegang 7 Euro, halte: San Samuele

San Francesco della Vigna
De twee grootste bouwmeesters van Venetië, Andrea Palladio en Jacopo Sansovino, bouwden enige tijd na elkaar aan deze fraaie kerk, die uiteindelijk in 1562 was voltooid. Campo San Francesco, halte: Tana Celestia

San Francesco del Deserto
Op dit sprookjesachtige eiland streek Franciscus van Assisi neer na zijn terugkeer uit het Heilige Land. Let op: het is alleen per privéboot of per boottaxi vanuit Burano te bereiken. Het met cipressen omzoomde, sfeervolle klooster op het eiland wordt door de monniken van 9.00 tot 11.00 uur en 15.00 tot 17.00 uur voor bezoekers opengesteld. Toegang wordt niet gevraagd, maar een gift wordt wel verwacht.

Torcello
Dit eiland moet u zeker met een bezoekje vereren, al is het alleen maar om te kunnen zeggen dat u aan de wieg van Venetië hebt gestaan, want vanuit Torcello werden de andere eilanden in de lagune gekoloniseerd. Bezienswaardig is de kathedraal Santa Maria Assunta. Deze werd in 639 gebouwd en is het oudste monument van de lagune. Let u vooral op de prachtige mozaïekvloer. Uiteindelijk is er voor de ware liefhebber maar een reden om naar Torcello te varen: de trattoria Al Ponte del Diavolo (zie bladzijde 51). Kathedraal dag. 10.30 – 17.30 uur, toegang 2,50 Euro, halte: Torcello

San Giorgio dei Greci
In de oudste en mooiste Griekse kerk van Europa wordt iedere zondag om 9.30 en 10.30 uur een orthodoxe hoogmis gehouden. De kerk bevat een schat aan Byzantijnse iconen, die haast niet onderdoet voor de verzameling van het in de buurt gelegen iconenmuseum (zie bladzijde 40). Zeker een bezoek waard. Salita dei Greci, halte: Arsenale

Santa Maria dei Miracoli
Deze stijlzuivere renaissancekerk is een geliefde plaats bij Venetianen om in de echt te worden verbonden; voor buitenlandse paren is dat ook mogelijk. Voor wie belangstelling heeft om in het fraaie Venetië het jawoord te geven: u moet een dergelijk verzoek schriftelijk aanvragen bij Sposarsi a Venezia, Casella Postale 18, Venezia. U krijgt dan de benodigde stukken opgestuurd. Campo Miracoli, halte: Rialto (waarna nog een behoorlijke voettocht volgt)

Piazza San Marco
Dit is het drukst bezochte plein van de stad. Wat hier allemaal te zien en te doen is, wordt op andere plaatsen in dit boek beschreven. Het San Marcoplein wordt met recht sprookjesachtig wanneer de schaduwen aan het eind van de middag langer worden en de ondergaande zon alles in een rode gloed dompelt. Dan glanst de leeuw weer op zijn zuil en wordt het plein wat Napoleon er vroeger ook al in zag: ‘de mooiste salon van Europa’. Het werd van 1985 tot 1991 gerestaureerd. Halte: San Marco

Arsenale
Eigenlijk hoort dit gebied van Venetië bij de wijk Castello. Maar het Arsenale verdient het een aparte wijk genoemd te worden. Er staat zelfs een muur omheen. In het Arsenale werden al sinds de 12de eeuw schepen te water gelaten. In die tijd was het een van de grootste industriegebieden van Europa. De rumoerige bedrijvigheid inspireerde de dichter Dante Alighieri tot een beschrijving van een werkplaats in zijn Divina Comedia. Voor de ingang van het 32 ha grote areaal houden vier stenen leeuwen de wacht. Twee leeuwen zijn in 1687 door Francesco Morosini als oorlogsbuit uit Griekenland meegenomen. Het herinnert ons eraan dat in het Arsenale behalve galeien da mercato (voor de handel) ook oorlogsschepen werden gebouwd. Halte: Arsenale

Musea in Venetië

Collezione Peggy Guggenheim
Peggy Guggenheim beëindigt haar memoires, die zij de veelzeggende titel ‘Ik heb alles beleefd’ meegaf, met de zin volgens mij zouden we tevreden moeten zijn met de genieën die de 20ste eeuw ons heeft geschonken: Picasso, Matisse, Mondriaan, Kandinsky, Klee, Leger, Braque, Gris, Ernst, Miro, Brancusi, Arp, Giacometti, Lipchitz, Calder, Pevsner, Moore en Pollock. Guggenheim heeft ze allemaal verzameld en aan Venetië nagelaten. Toen ze in 1979 stierf, werd ze door de Venetianen eerbiedig ‘onze laatste doge’ genoemd. Tijdens haar leven was de Amerikaanse miljonair hartstochtelijk verknocht aan Venetië, en ze verzamelde moderne kunst (met de kunstenaar erbij). Het is nog altijd indrukwekkend om te zien wat een persoon indertijd heeft verzameld. De Guggenheimcollectie zou bij uw bezoek aan Venetië bovenaan moeten staan. Dag, behalve di 10.00 – 18.00 uur, ook speciale tentoonstellingen, toegang 6,20 Euro, Palazzo Venier dei Leoni, Dorsoduro 701, halte: Salute

Iconenmuseum
Van wat Venetië gedurende de bloeitijd in de 16de eeuw in het Oosten wist te bereiken, getuigt nog altijd de pracht in het Iconenmuseum. Toen voelden de Venetianen zich meer verbonden met Griekenland dan met Rome. De ongeveer 5000 Grieken die in de lagunestad woonden, hadden zelfs in de San Giorgio dei Greci een eigen orthodoxe kerk, waar ook nu nog iedere zondag om 11.00 uur een Grieks-orthodoxe hoogmis wordt gehouden. In het direct daarnaast gelegen museum bevindt zich Europa’s grootste verzameling Byzantijnse en post – Byzantijnse iconen uit de 14de tot de 18de eeuw. De volledige naam van het museum luidt: Museo dell’Istituto Ellenico di Studi Bizantini e Postbizantini. Een hele mond vol. Dag. behalve zo 9.00 – 12.30 en 13.00 – 13.30 uur, toegang 3,60 Euro, Campo dei Greci 3412, halte: San Zaccaria

Museo Archeologico
Alle belangrijke tentoongestelde stukken in dit museum komen uit privé-bezit. De verzameling werd door de eeuwen heen opgebouwd uit schenkingen van invloedrijke Venetiaanse families. Hieruit blijkt hoeveel geld de kooplieden in de 16de, 17de, 18de en 19de eeuw bereid waren uit te geven aan archeologisch onderzoek. Pronkstukken uit de verzamelingen zijn de Griekse vrouwenstandbeelden uit de 4de en 5de eeuw v. C. en het Grimanialtaar uit de Hellenistische tijd (100 v. C.). Dag. 9.00 -19.00 uur, toegang 9,30 Euro, Piazzetta San Marco 52, halte: San Marco

Museo Diocesano di Arte Sacra
In de kruisgang van een sfeervol klooster uit de 12de eeuw wordt sacrale kunst getoond: kelken en monstransen, codices, tabernakels en standaarden. In Venetië kan het bijna niet anders; ook hier is men in het bezit van rijke schilderkunst met doeken van Titiaan, Tintoretto en Gentile Bellini, van wie de vier beschilderde orgelvleugels te zien zijn die oorspronkelijk in de San Marco dom hingen. Dag. behalve zo 10.30 – 12.30 uur, toegang gratis, Chiostro di Sant’Apollonia (bij het Palazzo Trevisan), halte: San Zaccaria

Museo dell l’Estuario
Dit museum op het eiland Torcello herbergt archeologische vondsten die verband houden met de geschiedenis van Venetie. U kunt er voorwerpen uit Altino bekijken, wier inwoners in de 5de eeuw voor de Oost – Goten en Longobarden naar Torcello en later naar Venetië waren gevlucht. Dag. behalve ma 10.00 – 12.30 en 14.00 – 17.30 uur, toegang 1,60 Euro, halte: Torcello

Museo Storico Navale
Twee in de Eerste Wereldoorlog buitgemaakte ankers, die toebehoorden aan de Oostenrijkse oorlogsschepen ‘Viribus unitus’ en ‘Tegetthoff’, staan bij de ingang van het museum. Ze laten zien wat het museum nog eens onderstreept: hoe trots de Venetianen waren op hun handels- en oorlogsvloot. Dit oude korenhuis werd in 1961 het maritiem museum. Op zeevaartgebied valt hier van alles en nog wat te bekijken: modellen, zeekaarten, tampen, tuig en kunstwerken die de glorieuze scheepvaart als onderwerp hebben. Pronkstuk is een bucintoromodel uit 1830. De schepen waarop de dogen jaarlijks naar zee voeren om de huwelijksceremonie van de doge met de zee (zie bladzijde 77) te voltrekken, werden bucintoros genoemd. De originele bucintoro – de eerste werd in 1277 te water gelaten – was 44 m lang en werd door 42 mannen geroeid. Dag. behalve zo 8.45 – 13.30 uur, za tot 13.00 uur, toegang 1,60 Euro, Riva San Biagio, halte: Arsenale

Museo Vetrario
De historische documenten waarin het glasblazen wordt genoemd, gaan terug tot het jaar 1000. De tentoongestelde stukken in het Palazzo Giustinian bewijzen de lange traditie van de glasblazerij. Ze getuigen echter ook van de vindingrijkheid en vaardigheid van hun beste ambachtslieden. Onder de ongeveer 4000 stukken springt een pronkstuk uit Murano in het oog: de met emailschilderingen versierde en in de 15de eeuw vervaardigde ‘Barovierhu – welijkskelk’, gemaakt van schitterend diepblauw glas. Wie alleen voor het glasmuseum met de vaporetto naar Murano komt en geen waarde hecht aan de op toeristen georiënteerde uitstallingen in de werkplaatsen, kan bij de halte ‘Museo’ aan het Canal Grande op Murano uitstappen. Vandaaruit wijzen de pijlen de weg naar het museum. Dag. behalve wo 10.00 – 17.00 uur, toegang 4,20 Euro, halte: Museo

Pinacoteca Querini Stampalia
Nee, het ging er in vroeger eeuwen werkelijk niet zuinig aan toe in de Venetiaanse koopmanshuizen. In deze pinacotheek krijgt u een goede indruk van het dagelijkse leven van een adellijke koopmansfamilie. Ooit was het de privé-woning van graaf Giovanni Querini Stampalia. Behalve zijn paleis liet de graaf een bibliotheek met 200.000 banden en een aanzienlijke schilderijenverzameling met daarin werk van Bellini, Tiepolo en Pietro Longhi na aan de stad. Longhi leefde van 1702 tot 1785 en was als kunstenaar niet zo bekend als de twee anderen, maar hij was een absolute meester in genrekunst. Hij kon als geen ander het dagelijks leven in het toenmalige Venetië tot in de kleinste details vastleggen, iets waar men ook tegenwoordig nog veel plezier aan kan beleven. In dit paleis hangen twintig van zijn schilderijen. Dag. behalve ma 10.00 – 13.00 en 15.00 – 18.00 uur, vr en za tot 22.00 uur, toegang 6,20 Euro, Campiello Querini Stampalia, halte: San Zaccaria

Scuola di San Giorgio degli Schiavoni
De Venetianen haalden hun neus op voor de Dalmatiërs waarvan er ooit 200 in deze stad woonden. Ze scholden ze uit voor schiavoni. (Slaven). Hun eenvoudige huis lieten de Dalmatiërs tussen 1502 en 1511 door niemand minder dan Vittore Carpaccio verfraaien. Hij schilderde op de muren en ramen de verhalen uit het leven van de Dalmatische beschermheiligen Joris, Tryphonius en Hieronymus, en deed dit met de hem eigen betoverende luchtigheid. Di – za 9.30 – 12.30 en 15.30 – 18.30 uur, zo 9.30 – 12.30 uur, toegang 2,60 Euro, Calle dei Furlani, halte: Arsenale

Scuola di San Giovanni Evangelista
Het vroegere broederschaphuis van de johannieters uit de 13de eeuw met zijn prachtige gotische gevel herbergt nu het actieve ‘Venice Committee’, dat in de Verenigde Staten promotie maakt voor Venetië. U moet vooral de in 1498 door Mauro Coducci ontworpen renaissancetrap gaan bekijken. zo en ma 10.00 – 16.00 uur, toegang 2,60 Euro, Campiello San Giovanni, halte: San Toma of Ferrovia

Restaurants in Venetië

Do Mori
Al meer dan 500 jaar heeft deze vlak bij de Rialto gelegen ‘bacaro’ achter de rug en is daarmee de oudste van Venetië. Aan het plafond hangen ontelbare pannen en koperen ketels, in de bar wachten meer dan 100 excellente wijnen op u. Hiertoe zijn er allerlei tramezzini (sandwiches) en andere snacks verkrijgbaar. Ma.-za. 8.30-20.30 uur, Calle dei Do Mori, 429, kade: Rialto

Da Romano
Sinds generaties plegen gourmands en gourmets zelf naar Burano te varen om in deze in de wijde omtrek geroemde trattoria te spijzen. Het accent van de fameuze keuken ligt natuurlijk op vis, en die wordt hier wel heel lekker op houtskoolvuur bereidt. ‘s Zomers zo.-avond en di., in de winter ‘s avonds gesl., Piazza Galuppi, 221, tel. 041 73 00 30, kade: Burano

Florian
In dit beroemde café aan het San Marcoplein hebben de schrijvers Balzac en Mark Twain nog een drankje gedronken. Het is hier vreselijk duur, maar dat zal voor zo’n Venetiaans instituut geen verbazing wekken. Dag. behalve wo vanaf 9.30 uur, Piazza San Marco 56-59, halte: San Marco

Corte Sconta
In dit niet zo gemakkelijk te vinden, karig gemeubileerde restaurant heeft men een excellente selectie visgerechten op het menu staan. Verder is de keuken van alle markten thuis. Vanwege het ontbreken van een menukaart is het de gewoonte dat de eigenares het dagmenu in een razend tempo in het Italiaans opdreunt. Onze tip: vertrouw blind op de kookkunsten van de kok en bestel een overvloedig menu. Maar pas op: kwaliteit is prijzig! Zo. en ma. gesl., Calle del Pestrin, 3 886, tel. 04 15 22 70 24, kade: Arsenale

Uitgaan in Venetië

Teatro Malibran
In 2001 heropend, na een eindeloze doornroosjeslaap en een uitgebreide renovatie. Opera, ballet, orkestrale – en solistenconcerten, gedeeltelijk in samenwerking met het Teatro Fenice. tel. 041 78 66 03, kade: Rialto

Santa Maria della Pietà
In het wonderschone laatbarokke interieur van deze in de volksmond als Vivaldi-kerk bekend staande kerk aan de Riva degli Schiavoni is ongeveer twee keer per week kamermuziek van Antonio Vivaldi te horen. De waarschijnlijk beroemdste componist van de Serenissima was in het naburige conservatorium bijna 40 jaar lang als vioolleraar en koordirigent werkzaam. Informatie en tickets onder tel. 04 15 23 10 96

Casanova
Klassieke disco met behoorlijk veel ruimte en dagelijks variërende muziekstijlen (van rock tot techno), waar dansliefhebbers van boven de 20 zich niet zou oud als Methusalem hoeven te voelen. Dgl. 23-3 uur, Lista di Spagna, 158 a, kade: Ferrovia

Ai Musicanti
Ook al loert soms het gevaar van een iets te hoog smartlappengehalte: de volksmelodieën resp. aria’s en duetten van Verdi, Vivaldi, Rossini & Co. die elke avond in de kleine concertzaal in de buurt van de Piazza San Marco klinken, laten toeristenharten bijna gegarandeerd smelten. Dgl. 19.30 en 21.30 uur, Campo San Gallo, 1092, tel. 04 15 20 89 22, kade: Vallaresso

Piccolo Mondo El Souk
Dit is overdag een pub die ’s nachts in een leuke disco met ontspannen sfeer wordt omgetoverd. Di.-zo. 22-4 uur, Calle Corfù, 1056 a, kade: Accademia

Arca
Deze zaak met satelliettelevisie en muziekvideo’s is half trattoria/pizzeria en half bar, en lokt vooral een jonger publiek. Op de dinsdagavonden is er live jazz, blues of latin pop. Ma.-za. 8-24 uur (happy hour 16-18 uur), Calle Lunga San Pantalon, 3757, kade: San Tomà

Winkelen in Venetië

Sansovino
Excellent assortiment aan kunstuitgaven en boeken over Venetië. Piazza San Marco, 84 (noordzijde, in de passage naar de Bacino Orseolo), kade: San Marco

Aliani
Deze klassieke delicatessenzaak is een paradijs voor vooral liefhebbers van kaas, maar daarnaast ook voor worst, ham en rookvlees. Ruga Vecchia San Giovanni (alias Ruga Rialto), 654, kade: Rialto, San Silvestro

Legatoria Piazzesi
De laatste in zijn soort: hier wordt nog naar oud gebruik met houtmodellen gedrukt. Het assortiment – deels handgemaakte – papieren, kartons en kaarten is een lust voor het oog. Campo Santa Maria del Giglio, 2511 c, kade: Giglio

Venetia Studium
Kleding en stoffen, handbeschilderde zijdelampen, interieurvoorwerpen naar ontwerpen van duizendpoot Mariano Fortuny. Calle Larga XXII Marzo, 2425, kade: Vallaresso

Signor Blum
Driedimensionale, met de hand gezaagde, onmiskenbaar Venetiaanse houtpuzzels. Campo San Barnaba, 2840, kade: Ca’ Rezzonico

Jesurum
Deze winkel lijkt wel een museum: in de historische toonkamers in de Procuratie Vecchie kunt u zich vergapen aan schilderachtig mooie en fors geprijsde kantproducten, borduursels en tafellinnen. Piazza San Marco, 60/61, kade: San Marco, Vallaresso